Voeding

Als je langere tijd onvoldoende gezonde voeding binnenkrijgt heb je meer last van je spasticiteit, word je sneller moe, reageer je langzamer, ben je sneller geprikkeld en kun je je minder goed concentreren.

De Nederlandse Schijf van Vijf van het Voedingscentrum en de Voedingspyramide richten zich op gezonde voeding voor mensen zonder beperkingen. Heb je CP dan kunnen aanpassingen op deze voedingspatronen nodig zijn om je fysiek en mentaal goed te blijven voelen.

Op deze pagina vind je informatie over

Gezonde voeding

Eiwitten, vetten en koolhydraten vormen de brandstof voor onze spieren, hersenen, hormonen, botten, organen en bloed. Vitaminen en mineralen leveren geen energie, maar hebben een belangrijke rol bij allerlei processen in je lichaam. Als je CP hebt bestaat een uitgebalanceerde dagelijkse voeding uit 10 tot 15% eiwit, 35 tot 40% vetten en 50 tot 55% koolhydraten.

Eiwitten

Een tekort aan eiwitten leidt op lange termijn tot minder spierkracht en een lagere weerstand. Dierlijke eiwitten zitten vooral in vlees, vis, melk, kaas en eieren. Plantaardige eiwitten vind je met name in brood, graanproducten, peulvruchten (zoals soja of kikkererwten), noten en paddenstoelen. Vlees en peulvruchten zijn het rijkst aan eiwit. Totdat je ongeveer dertig jaar bent kun je nog veel spierkracht opbouwen. Dierlijke eiwitten bevatten meer essentiële aminozuren die ons lichaam niet zelf kan aanmaken dan plantaardige eiwitten. Relatief veel eiwit eten helpt om spierweefsel in stand te houden en op gewicht te blijven. Wil je vegetarisch eten? Dan is het verstandig om hulp van een diëtist te vragen. Een veganistisch dieet wordt afgeraden voor mensen met CP.

Vetten

Met een tekort aan vetten worden de vitaminen A, D, E en K minder goed opgenomen in je dunne darm. Vetten leveren veel energie, maar hoeven afhankelijk van je energieverbruik niet tot overgewicht te leiden. Je hebt vetten nodig om je ogen, hersenen en spieren goed te laten werken.

Koolhydraten

Als je te weinig koolhydraten binnenkrijgt gaat je lichaam spiermassa gebruiken om energie aan te maken. Koolhydraten geven energie en zijn onmisbaar voor je hersenen, zenuwcellen en rode bloedcellen. Zeker bij langdurige inspanning zijn koolhydraten een belangrijke energiebron, maar komt meer dan 70% van je calorieën uit koolhydraten dan kan een tekort aan vetten en eiwitten ontstaan.

Vitaminen, mineralen en sporenelementen

Vitaminen, mineralen en sporenelementen zijn onmisbaar voor een goede gezondheid en voor het voorkomen van chronische ziekten. Alleen Vitamine D maakt je lichaam gedeeltelijk zelf aan in de zon en door (buiten) te bewegen. De vitaminen A, D, E en K zijn vetoplosbaar en zitten met name in margarine, olie, vis, vlees, noten en melk en melkproducten. De wateroplosbare vitaminen C, B1, B2, B3, B5, B6, B8 en B12 haal je uit groente, fruit, brood en volkorenproducten, noten, peulvruchten (zoals bijvoorbeeld soja, kikkererwten), melk en melkproducten. Daarin zit ook foliumzuur (B11). Een teveel aan wateroplosbare vitaminen verlaat het lichaam via de urine.

Hulp bij een goed passend voedingspatroon

Uit ervaring weet je meestal op welke voeding je goed reageert en van welke voedingsmiddelen je last hebt. Maar als je CP hebt kan het best ingewikkeld zijn om een goed evenwichtig voedingspatroon voor jezelf te vinden. In het algemeen kunnen een diëtist, (revalidatie)arts en logopedist je advies op maat geven over je voedingspatroon, klachten en eventuele ondersteuning in de vorm van extra of vervangende drink- of sondevoeding.

Voedingstips

Door je CP kun je overdag veel trek hebben. Zorg daarom voor gezonde tussendoortjes zoals fruit, volkoren producten, noten, snoeptomaatjes, crackers, maiswafels of gedroogd fruit. Een banaan levert bijvoorbeeld veel energie en is gemakkelijk te pellen. Plan gedurende de dag wat meer eetmomenten en kies voor havermout of muesli als je weet dat je een aantal uren geen mogelijkheid hebt om te eten.

Naar boven

Gezond gewicht

Ondergewicht en overgewicht

Er zijn grofweg drie mogelijke oorzaken voor ondervoeding en overvoeding

  • Je voedingsinname
  • Verlies van voedingsstoffen
  • Een veranderde voedingsbehoefte

Ondergewicht kan ontstaan als je structureel te weinig gezonde voeding binnenkrijgt. Een andere belangrijke factor bij ondervoeding is dat bewegen je veel energie kost. Als je CP hebt gebruik je je spieren namelijk op een andere manier en dat kan veel van je vragen. Bij ondergewicht heb je minder energie en minder weerstand waardoor je sneller ziek kunt worden.

Overgewicht ontstaat meestal door te weinig beweging want dat kan met CP een flinke uitdaging voor je zijn. Maar ook een minder gevarieerd voedingspatroon kan de oorzaak zijn. Je vermijdt bijvoorbeeld bepaalde voedingsmiddelen omdat je er moeilijk op kunt kauwen of last krijgt van obstipatie. Of je hebt de neiging om voor ongezonde voeding te kiezen. Daarnaast kunnen bepaalde medicijnen zoals anti-epileptica of antidepressiva overgewicht veroorzaken.

Advies bij ondergewicht of overgewicht

Twijfel je of je een gezond gewicht hebt, vraag dan advies aan een diëtist. Die kijkt niet alleen naar wat je eet, maar ook naar je eetgewoonten en ritme. De diëtist bespreekt daarna met je welke voedingsaanpassingen eventueel nodig zijn en begeleidt je daarbij.

Obstipatie

Voldoende drinken met CP kan ingewikkeld zijn als slikken moeilijk gaat. Daardoor kunnen klachten ontstaan. Als je lichaam te weinig vocht binnenkrijgt kun je last krijgen van verstopping in je darmen (obstipatie), vermoeidheid, spierpijn en mogelijk nierproblemen. Ook het gebruik van medicatie zoals anti-epileptica, spierontspanners, kalmeringsmiddelen en gedragsmedicatie kan leiden tot obstipatie. Wat voor jou de beste oplossing is kun je het beste overleggen met de (revalidatie)arts en diëtist.

Er is nog weinig bekend over obstipatie en CP. Marije (begin 30) vertelt over haar zoektocht naar een oplossing.

Stoma

In principe kun je met een stoma alles eten en drinken. Maar ook hier geldt dat mensen verschillend reageren op bepaalde voedingsmiddelen. Wees alert en luister goed naar je lichaam. Twijfel je over bepaalde voeding of heb je problemen, neem dan contact op met je stomaverpleegkundige, de Stomavereniging of je diëtist.

Naar boven‘

Eten, drinken en slikken

CP veroorzaakt vaak slikproblemen waardoor eten en drinken niet altijd even makkelijk is. Je kunt gerichte hulp vragen aan een logopedist die kijkt naar je mondmotoriek en je coördinatie tussen ademen en slikken. Een logopedist kan je bepaalde vaardigheden aanleren waardoor het eten en drinken makkelijker gaat. Is je hand- of armfunctie beperkt dan kan een ergotherapeut samen met jou zoeken naar manieren om gemakkelijker te kunnen eten en koken.

Eten

Het komt voor dat mensen met CP bepaalde voeding vermijden vanwege hun slikproblemen. Ze verslikken zich bijvoorbeeld snel in rijst of ze krijgen een slijmerig gevoel in hun mond als ze melk drinken. Als je knoeit, snel iets omgooit, laat vallen, last hebt van speekselverlies of het eten je meer tijd kost, kun je je tijdens het eten in gezelschap best ongemakkelijk voelen. Een gevolg daarvan kan zijn dat je bijvoorbeeld uit eten gaan of een borrel gaat vermijden.

Op zoek naar tips rondom eten en drinken? Stel al je vragen in de besloten Facebookgroep Cerebrale Parese Netwerk!

Heb je zelf tips? Laat ze ons weten, dan voegen we ze toe aan deze website. Stuur ze naar [email protected] o.v.v. ‘Tips website Voeding’.

Ga voordat je zelfstandig gaat wonen naar een ergotherapeut voor tips over koken en hulpmiddelen.’

Drinken

Via vocht verwijder je de afvalstoffen uit je lichaam. Door CP verzuren je spieren sneller en moet je goed drinken. Maar vaak drinken mensen met CP te weinig en halen de twee liter vocht per dag niet. Als je vanaf je 18e jaar niet meer begeleid wordt door het revalidatiecentrum leer je jezelf soms een verkeerde manier van drinken aan waardoor je onvoldoende vocht binnenkrijgt. Twijfel je houd dan eens een dag lang bij hoeveel je drinkt. Merk je dat dit te weinig is, vraag dan advies aan de logopedist. Heb je moeite om op een gecontroleerde manier dun vocht zoals water, thee of sap te drinken? Dan kun je in overleg met je arts of logopedist eventueel een verdikkingsmiddel gebruiken. Dat kan er ook voor zorgen dat je meer ontspannen kunt drinken tijdens een feestje of etentje.

Wil je zeker weten of je voldoende vocht (2 liter per dag) binnen krijgt? Houd dan dit Vochtdagboekje (afbeelding rechts) bij (pdf).

Praktische tips en hulpmiddelen

Bij het drinken

  • Gebruik rietjes en neem rustig de tijd om te drinken
  • Gebruik een hoes om je beker voor meer grip.
  • Gebruik een eventueel verdikkingsmiddel in overleg met je huisarts, revalidatiearts of logopedist

Praktische drinkbekers

Bij het schillen van aardappels en fruit

Een dunschiller kan je helpen bij het schillen van bijvoorbeeld aardappels, appels, peren en kiwi’s. Er zijn verschillende mogelijkheden.

Naar boven

Gespecialiseerde diëtist

Als het om voeding gaat heb je met CP vaak specifieke problemen. Meestal heeft de gemiddelde diëtist daar onvoldoende ervaring mee. Gelukkig zijn er gespecialiseerde diëtisten met veel kennis van CP. Ook diëtisten Verstandelijk Gehandicaptenzorg weten alles van CP. Vraag ernaar bij je (revalidatie)arts.

Naar boven

‘Ga voordat je zelfstandig gaat wonen naar een ergotherapeut voor tips over koken en hulpmiddelen.’

Aanvullende informatie

Alles wat je moet weten over eten als je kind cerebrale parese heeft
Boek over kinderen, met veel bruikbare informatie voor volwassenen met CP

Folders en kookboeken, speciaal voor mensen met slikproblemen

Speciale pagina Voedingscentrum voor rolstoelgebonden mensen

Naar boven

Back To Top