Skip to content

Inleiding

De term seksuele intimidatie wordt meestal gebruikt in werksituaties, maar het kan overal voorkomen waar mensen samen zijn. Er wordt ook wel eens gesproken over ongewenste intimiteiten. Het is iedere vorm van toenadering of seksueel gedrag wat door het slachtoffer als ongewenst wordt ervaren, ook al vindt degene die beschuldigd wordt vaak dat er niets aan de hand is.

Seksueel misbruik omvat alle seksuele handelingen die iemand gedwongen wordt uit te voeren, te ondergaan of er getuige van te zijn. Bijvoorbeeld gedwongen worden iemand te bevredigen; zich voor iemand moeten uitkleden of zonder toestemming aangeraakt of gepenetreerd worden.

Gedwongen worden betekent soms dat het slachtoffer lichamelijk overweldigd of bedreigd wordt, zoals bij een aanranding of verkrachting.

Maar een situatie kan al dwingend worden ervaren wanneer het slachtoffer bang of afhankelijk is van de dader en dan maar toegeeft om seksuele handelingen te verrichten of het maar ondergaat om aangeraakt of misbruikt te worden.

Een paar misverstanden…

Bij seksueel misbruik denken we nog vaak aan die enge man ’s avonds in de bosjes. Maar een groot deel van de mensen wordt misbruikt door een bekende uit de directe omgeving.

Ook denken we bij seksueel misbruik vooral aan meisjes en vrouwen, maar ook jongens en mannen kunnen te maken krijgen met seksueel geweld en misbruik.

Mensen met een handicap hebben bij het opgroeien misschien geen kansen gehad om op seksueel gebied op onderzoek uit te gaan, erover te praten en seksuele aanraking te ervaren.

Ze kunnen wanhopig op zoek zijn naar intimiteit en genegenheid en juist daarom kwetsbaarder zijn voor ongewenste seksuele contacten.

Ook kan een negatief zelfbeeld een rol spelen, waardoor ze gevoeliger zijn voor flirtende complimentjes.</>

“Als kind ben ik heel erg gepest en getreiterd met mijn handicap en dat ik anders was. Ik ben voor dom uitgemaakt en heb dus een heel laag zelfbeeld. Ineens komt er iemand voorbij die wel lief en normaal tegen me doet. Wie is daar nou niet gevoelig voor? Als je altijd te horen krijgt dat je lelijk bent en er is één iemand die zegt: ’Hé, wat heb jij prachtige haren en wat heb jij mooie kijkers‘, dan fleur je daarvan op. Net als iedereen. Diegene heeft dat toen zo aangepakt, zo is dat begonnen.”

Onderscheid ‘ja-gevoel’ en ‘nee-gevoel’

Jouw lichaam en de ruimte daaromheen, de persoonlijke ruimte, is privé. Als mensen dicht bij je staan, komen ze in je persoonlijke ruimte. Bij de ene persoon voelt dat oké en bij een ander ga je een stapje opzij om meer ruimte en afstand te houden. Dat is heel normaal. Er zijn nu eenmaal verschillen tussen een vriend en een kennis, tussen een zakelijk contact en een ‘friend forever’. Jij bepaalt wat je iemand toevertrouwt en hoe dichtbij iemand mag komen. Bij de één voelt een arm om je heen prettig en fijn, bij een ander griezel je daar al van. Dat is normaal! Luister naar jouw grenzen, jouw ‘ja-’ en ‘nee-gevoel’.

Als je door je lichamelijke beperkingen hulp nodig hebt (gehad) bij persoonlijke verzorging is het extra belangrijk om goed te luisteren naar dat onderscheid tussen ‘ja-gevoel’ en ‘nee-gevoel’. Je gevoel klopt altijd, want het is jouw gevoel, jouw grens! Aanrakingen kunnen functioneel en verzorgend zijn maar ook sensueel en opwindend (zie ook vraag over aanrakingen blz …).De relatie die je met iemand hebt, bijvoorbeeld met je verzorgende of je geliefde, en jouw gevoel daarbij bepalen het soort aanraking. Als de aanraking niet klopt met jouw gevoel stop er dan mee. Luister naar je gevoel en niet naar je verstand. Het liefst op dat moment, al kan het zijn dat de verwarring die je ervaart of de situatie waar je inzit het niet mogelijk maken om direct te stoppen. Doe het dan op een later moment, praat erover met iemand die jij vertrouwt of zoek hulp.

Wat doe je met je ‘nee-gevoel’?

Vertrouwen op je ‘nee-gevoel’ is het belangrijkste, maar vervolgens gaat het erom dat ook duidelijk te maken aan de ander. Door je houding, je stem, duidelijk zijn in wat je wilt. Bijvoorbeeld: “Nee, ik wil niet dat je onder mijn kleren voelt!” of “Haal die hand van mijn billen, blijf daar af!” Dat is best lastig als je je onzeker voelt, maar iedereen bepaalt zijn eigen grens. En de ander moet die respecteren.

Hoe herken je loverboys?

Soms is seksueel misbruik heel duidelijk, maar als je een relatie hebt, dan kunnen de signalen niet direct duidelijk zijn voor je. Zeker als je te maken hebt met een loverboy, die juist eerst zorgt dat je op hem verliefd wordt. Vaak doet hij aardig en lief en dan is het lastig om te doorzien wat zijn werkelijke bedoelingen zijn. Geeft hij je veel cadeautjes? Betaalt hij steeds voor je en heb je het gevoel dat je hem daardoor niks mag weigeren of dat je iets terug moet doen? Schaam je je voor wat je doet? Mag of wil je er niet met anderen over praten? Dan is de kans groot dat je te maken hebt met een loverboy

“Het paaien en de positieve opmerkingen staan me het meest bij. In het begin trakteerde hij op kopjes koffie en nam hij me mee uit eten. Dus dan voelde ik me een beetje schuldig en had ik het idee dat ik bepaalde dingen terug moest doen. Hij betaalde immers van alles voor me. Dan toonde ik hem op zijn minst welwillendheid. Op die manier weefde hij een web om me heen: ‘Ik heb toch koffie voor je gehaald en we zijn toch uit eten geweest…”

Als je in een relatie zit waarin je seksueel misbruikt wordt, stel jezelf dan de volgende vragen:

  • Wat wil ik in deze relatie?
  • Hoe voel ik me als ik bij deze persoon ben?
  • Vraagt hij me dingen te doen die ik eigenlijk zelf niet wil?
  • Slaat, schreeuwt deze persoon me of maakt deze persoon me steeds belachelijk?
  • Wordt ik constant bekritiseerd of vernederd?
  • Heeft mijn partner emotionele uitbarstingen zonder aanwijsbare reden of onvoorspelbare emotionele reacties?

Waar kan ik terecht als ik seksueel misbruikt word?

Het is goed om dit met iemand te bespreken. Mocht het zo zijn dat je ongewenste seksuele contacten moet ondergaan of dat je in een relatie zit waarin je seksueel misbruikt wordt, praat erover met iemand die jij vertrouwt! Dat kan met een goede vriend of vriendin, je ouders of een verzorger. Jij maakt daarbij je keuze.

Dit kan ook bij je huisarts of revalidatiearts. Als je contact hebt met een huisarts of revalidatiearts en je ouders zijn normaal gesproken bij een dergelijk gesprek aanwezig, kun je rustig vragen of je ouders de spreekkamer even willen verlaten. Achter in dit boek tref je een aantal internetadressen aan van organisaties die ondersteuning kunnen bieden.

De moeilijkste stap is om uit een vernederende relatie te stappen. Vanwege je lichamelijke gesteldheid kan het zowel lichamelijk als emotioneel moeilijk of gevaarlijk zijn. Maak een lijst van hulp en vrienden die je kunnen ondersteunen in je ontsnapping. Ze kunnen je een tijdelijk onderkomen bieden of je geld lenen in een noodsituatie. Blijf-van-mijn-lijfhuizen kunnen je eten, kleding, ondersteuning, behuizing en juridisch advies bieden.

Verzin een codewoord dat je kunt gebruiken bij vrienden en familie om hen te laten weten dat je hulp nodig hebt. Leg bij een vertrouwde vriend(in) geld neer, maar ook kopieën van belangrijke papieren, zoals bankpasjes en paspoort, een extra set kleren en benodigde medische zaken. Open je eigen bankrekening, zodat jij alleen toegang hebt tot jouw geld. Neem de tijd om de veiligste en snelste manier om je partner te verlaten te plannen. Oefen het veiligheidsplan zo vaak je kunt. Leen een mobiele telefoon indien nodig. Geef een nieuw telefoonnummer alleen aan mensen die je vertrouwt.

Onthoud: er zijn mensen die van je zullen houden zoals je wilt dat ze van je houden. Je verdient respect en begrip!

Verkrachting

Als je voelt dat je gedwongen wordt om seks te hebben met iemand (verkracht wordt) of dat je aangeraakt wordt op een manier die je niet prettig vindt zeg dan NEE en zeg het LUID. Verkrachting is kwetsend, beledigend en onwettelijk. Je wordt ook verkracht als iemand seksuele gunsten van je verlangt, jou de zorg onthoudt die je nodig hebt of als iemand je aanbiedt jou te leren over jouw seksualiteit tegen jouw wil in.

Als je verkracht wordt, onthoud dan het volgende:

  • Schreeuw! Maak zoveel mogelijk lawaai om te alarmeren en je verkrachter weg te jagen.
  • Mocht er niemand in de buurt zijn en het je wordt onverhoopt verkracht, zoek dan zo snel mogelijk hulp. Bel 112 of laat iemand voor je bellen.
  • De aanval is NIET en NOOIT jouw fout! Beschuldig de aanvaller, niet jezelf.
  • Je zult je onder andere angstig en beschaamd voelen nadat je aangevallen bent. Dat is normaal. Zoek hulp bij slachtofferhulp. Als die niet bereikbaar zijn, bel een vriend(in), ongeacht van hoe laat het is.
  • Verkrachting is een verschrikkelijke gebeurtenis: vind ondersteuning en advies van therapeuten en mensen die je vertrouwt.

Jouw seksualiteit en jouw seksleven is iets waar je recht op hebt en trots op mag zijn. Seksualiteit mag gevierd en gewaardeerd worden door zowel onszelf als door anderen. Als je gevraagd wordt om iets te doen waar je je ongemakkelijk bij voelt of iets dat niet goed voelt, doe het dan niet!

Wat kan ik doen en waar kan ik terecht met mijn ervaringen of twijfels over seksuele intimidatie of seksueel misbruik op de plek waar ik woon?

Iedere hulpverleningsrelatie is een afhankelijkheidsrelatie. Deze relatie is vertrouwelijk en het contact vindt doorgaans plaats binnen de beslotenheid van een (behandel)kamer. Dat maakt mensen extra kwetsbaar als hulpverleners misbruik maken van hun positie. Het Wetboek van Strafrecht stelt seksueel misbruik in bepaalde afhankelijkheidsrelaties strafbaar. De meeste beroepsgroepen hebben dan ook gedragscodes waarbij seksuele contacten tussen hulpverlener en cliënt verboden zijn.

Als je kort geleden een aanranding of verkrachting hebt meegemaakt, kun je terecht bij een centrum voor seksueel geweld, www.centrumseksueelgeweld.nl. Daar zijn er nu vier van in Nederland en de komende tijd zullen er meer volgen. Zij bieden zowel hulpverlening als juridisch advies.

Slachtoffers van seksueel geweld kunnen op het politiebureau terecht om aangifte te doen, voor een melding, maar ook voor advies. Bij een aangifte maakt de politie een proces-verbaal op en volgt een politieonderzoek. Bij een melding maakt de politie geen proces-verbaal op en vindt geen strafrechtelijke vervolging plaats van de pleger. Een melding kan anoniem gebeuren of door iemand anders dan het slachtoffer.

In een informatief gesprek vertelt de politie over de juridische mogelijkheden en de vereisten voor het doen van een melding of een aangifte. Naast slachtoffers kunnen ook familie en vrienden terecht bij de politie voor vragen en advies. Daarnaast kan de politie verwijzen naar hulpverlening in de regio. Aangifte kan worden gedaan in de eigen woongemeente. In de regel wordt eerst een intakegesprek gehouden en in een later stadium een aangifte opgenomen. Dit wordt uitsluitend gedaan door een gecertificeerde zedenrechercheur.

Na de aangifte begint het politieonderzoek. Het politieonderzoek wordt gedaan door de politie in de plaats waar het delict is gepleegd. Bij het vergaren van bewijsmateriaal gebruikt de politie onder meer informatie uit medisch onderzoek en verklaringen van getuigen die iets gezien of gehoord hebben. Als het slachtoffer minderjarig is overlegt de politie met de officier van justitie of het slachtoffer moet worden gehoord. Het studioverhoor wordt altijd door de politie vastgelegd.

Als het onderzoek is afgerond en er is voldoende bewijsmateriaal tegen de verdachte verzameld, maakt de politie het proces-verbaal op en stuurt het naar de officier van justitie. De officier van justitie beslist of de zaak bij de rechter wordt gebracht of (voorwaardelijk) wordt geseponeerd. Het slachtoffer is geen partij in de strafzaak, en heeft dus ook geen zeggenschap over de vraag of er een strafzaak komt en wat daarin aan de orde komt. Wel heeft het slachtoffer rechten en plichten binnen de strafprocedure.

Back To Top